-
1 коелып төшү
1) вы́сыпаться; вы́валиться, обвали́ться2) осы́паться (о листьях, цветах, зерне)4) перен. си́льно испуга́ться; ≈≈ душа́ в пя́тки ушла́5) перен. растеря́ться, оробе́тьоялудан коелам да төшәм — пря́мо теря́юсь (робе́ю) от смуще́ния, да и всё тут
6) перен. упа́сть (присе́сть) как подко́шенный; гро́хнуться -
2 коелып бетү
вы́сыпаться, осы́паться -
3 коелып калу
вы́валиться ( с воза) -
4 коелып китү
рассы́паться -
5 коелу
возвр.-страд. от кою I1) возвр. рассыпа́ться/рассы́паться, посы́паться, высыпа́ться/вы́сыпаться, сы́паться, осыпа́ться, обсыпа́ться/обсы́паться (о многих мелких предметах или о чём-л. сыпучем) || рассыпа́ние, осыпа́ниекесәдән вак акчалар коелды — из карма́на посы́пались моне́ты
муенса идәнгә коелды — бу́сы рассы́пались по́ полу
капчык тишегеннән ярма коела — из проре́хи мешка́ сы́плется крупа́
агач ботакларыннан кар коелу — осыпа́ние сне́га с ветве́й дере́вьев
2)а) сы́паться, осыпа́ться, обсыпа́ться (о листьях, лепестках, цветках, зерне) || осыпа́ние, обсыпа́ниеалма чәчәкләре коела башлады — цветы́ я́блони на́чали осыпа́ться
б) па́дать, опада́ть/опа́сть, спада́ть/спасть (о листьях, лепестках, цветах, плодах) || паде́ние, опада́ние (листьев, хвои)яфраклар коела — ли́стья опада́ют
коелган алмалар — опа́вшие я́блоки; я́блоки-па́далицы
3) па́дать, выпада́ть, лезть, вылеза́ть/вы́лезти, облеза́ть/обле́зть (о волосах, шерсти, перьях); выпада́ть/вы́пасть ( о зубах); облеза́ть/обле́зть (о краске, перьях) || паде́ние; выпаде́ние, облеза́ниейоны бик еш коелса да, бүренең холкы үзгәрми — (посл.) хоть и ча́сто вылеза́ет (облеза́ет) шерсть у во́лка, но пова́дки его́ не меня́ются
4) прям.; перен. ли́ться, течь, пролива́ться/проли́ться (о запахе, свете, тепле, голосе и т. п.)күздән яшь коела — из глаз теку́т слёзы
күпме кан коелды — ско́лько кро́ви лило́сь (пролило́сь)
зәңгәр күктән кояш нурлары коела — с голубо́го не́ба лью́тся лучи́ со́лнца
5) перен.; разг. выва́ливаться/вы́валиться (откуда-л.)вагоннан юлчылар коелды — из ваго́на вы́валились пассажи́ры
6) страд. сы́паться, обсыпа́ться, осыпа́ться (ветром - о листьях, цветах и т. п.)7) спец. изготовля́ться литьём, отли́вкой; отлива́ться; выплавля́ться, быть вы́плавленнымйөз мең тонна чуен коелган — вы́плавлено сто ты́сяч тонн чугуна́
алюминнан коелу — отлива́ться из алюми́ния
бронзадан коелган һәйкәл — па́мятник, отли́тый из бро́нзы
•- коелган өлеш
- коелып бетү
- коелып калу
- коелып китү
- коелып төшү••коелып иңү — см. коелып төшү 4)-6)
-
6 бөртек
1. сущ.1) крупи́нка, крупи́ца (песка, снега, табака, крупы и т. п.)алтын бөртеге — крупи́ца зо́лота
шикәр бөртеге — крупи́нка са́хара
2) ка́пелька дождя́яшь бөртеге — ка́пелька слезы́
чык бөртеге — ка́пелька росы́
3) зерно́, зёрнышкободай бөртеге — зёрнышко пшени́цы
4) собир. хлеб; зерно́ике тонна бөртек җыеп алу — собра́ть две то́нны хле́ба (зерна́)
5) шту́ка (при счёте очень тонких, мелких и малого количества вещей)өч бөртек үлән — три (шту́ки) трави́нки
бер бөртек чәч калмый, коелып бетте — не оста́лось ни одно́й волоси́нки, все вы́пали
өч бөртек кеше килгән — перен. пришли́ то́лько тро́е, пришли́ всего́ три челове́ка
6) кро́шка, кро́хакөн буена бөртек тә капканым юк — за це́лый день кро́шки в рот не взял
мрамор бөртеге — кро́шка мра́мора
7) спец. гра́нула2. прил.1) зерни́стый снег2) рассыпно́йтавыкларга бөртек азык бирү — дать ку́рам рассыпно́й корм
3) ба́йховыйбөртек чәй — ба́йховый чай
•- бер бөртек тә
- бөртек тоткыч••бөртегенә хәтле истә булу — по́мнить до мелоче́й
-
7 штукатур
сущ.; разг.; см. штукатуркабүлмәнең штукатуры коелып беткән — штукату́рка ко́мнаты обвали́лась
См. также в других словарях:
җиләкләнү — Җиләк үсемлекләрендә, чәчәкләре коелып, орлык тартмачыклары – җиләкләр барлыкка килү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йолкыш — с. 1. Йоны йолыккаланган, Ябагасы коелып бетмәгән 2. күч. Ярлы, хәерче; сәләмә киемле 3. күч. Начар, җимерек, җимерек хәлдә й. авыл, й. биналар. Начар, хәлсез, йончыган. күч. Җебегән, булдыксыз … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
коелу — 1. Түгелү, чәчелү (бөртекле, вак, таралучан кисәкләрдән торган әйбер тур.). Таралу, яву. Вак кисәкләргә ватылып чәчелү, сибелү 2. Күпләп өзелеп, аерылып, йолкынып төшү; түгелү, сибелү (яфрак, йон, чәч, җимеш, орлыклар һ. б.) 3. Күпләп төшү, төшеп … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
коры — с. 1. Юешләнмәгән, чыланмаган, суланмаган. Дымлы түгел, составында су парлары аз булган (һава тур.). Юеш, пычрак түгел (җир, туфрак) 2. Явымсыз, яңгырсыз; аяз, кояшлы (һава торышы тур.). Кышын була торган ачы, зыкы салкын тур. к. суык 3. Үсүдән,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
көллек — 1. Тәмәке төпчекләре һәм тәмәке көле өчен савыт 2. Каралты астында көл җыя торган урын, тартма, әрҗә 3. Көл җыю өчен мич авызындагы кечкенә култык 4. Самавырның аскы өлешендә көл коелып төшә торган урын. Пар миченең колосник рәшәткәсе астындагы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пеләш — (ПЕЛӘШЛӘНҮ) – 1. с. Чәче коелып, баш тиресенең бер өлеше яки бөтен башы ялтырап торган (кеше тур.) 2. Баш түбәсендә чәч коелган урын … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төшү — ф. 1. Югарыдан яки берәр нәрсә өстеннән түбәнгә таба күчү, хәрәкәт итү. Утырган урынын калдырып, җиргә, аска күчү 2. Су агымы уңаена хәрәкәт итү, бару. Берәр җирнең үзеннән түбәнрәк торган ягына таба бару, китү яки килү 3. Өстән аска, түбәнгә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шыбырт — Әйберләр шыбырдап кинәт коелып алганда чыккан тавышны белдерә. хәб. Шыбырдатып салу, кою тур. нарат җиләген шыбырт котелокка … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шырантай — с. 1. Яфрак ботаклары коелып шәрәләнгән, корыган, ләкин төбендә утыра торган (агач тур.) 2. күч. Артык озын кеше тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
